Το φιλόδοξο όνειρο του επαναπατρισμού των ελληνικών ταλέντων, αλλά και της ανάσχεσης εξόδου όσων βρίσκονται ακόμα σε στάδιο ωρίμανσης, μπορεί να αγγίξει τα λεπτά όρια της τοξικής θετικότητας, αν δεν στηριχθεί στις στέρεες βάσεις στοχευμένων στρατηγικών πρωτοβουλιών.
Για να γίνει περισσότερο αντιληπτό το εγχείρημα, οφείλει κανείς να ανατρέξει στην ίδια την ρίζα του προβλήματος. Τους λόγους, δηλαδή, που οδήγησαν στην ανάγκη για αποφόρτιση της εθνικής αγοράς εργασίας, η οποία έφτασε στο ζενίθ των δυνατοτήτων απορρόφησης, δείχνοντας την πόρτα της εξόδου σε χιλιάδες νέους Έλληνες. Πρόκειται τελικά για λάθος κρατικούς χειρισμούς και στρεβλή στόχευση στον τομέα της παιδείας ή μήπως το ζήτημα είναι ακόμα βαθύτερο κι αποτελεί προϊόν μίας κοινωνικής κουλτούρας που αξιολογεί ανισότιμα το εκπαιδευτικό επίπεδο των νέων;
Ανά τα χρόνια έγιναν πολλές προσπάθειες αναβάθμισης του εκπαιδευτικού συστήματος, που άλλοτε ήταν πραγματικά στραμμένες προς τη σωστή κατεύθυνση κι άλλοτε όχι. Η ειδοποιός διαφορά εντοπίζεται στο rationale. Όποτε αυτό αντλήθηκε από την ουσιαστική αξιοποίηση της πληροφορίας προς όφελος των μαθητευόμενων, τα αποτελέσματα ήταν αδιαμφισβήτητα επιτυχή. Στην εποχή μας, άλλωστε, είναι ουτοπικό να πιστεύει κανείς πως μπορεί να προσφέρει σε αυτόν και σε κάθε άλλο τόπο χωρίς να ξέρει και να είναι πρόθυμος να αφουγκράζεται την ανάγκη και τα δεδομένα.
Η ελληνική παιδεία την τελευταία τετραετία βίωσε μεγάλες τομές. Μεγάλες για τα ελληνικά δεδομένα… Προσβασιμότητα, δικαιοσύνη, εκσυγχρονισμός, αξιολόγηση, πρότυπα… Έννοιες άγνωστες και τρομακτικές για ορισμένους μέχρι πρόσφατα, που όμως πήραν σάρκα και οστά κι ενσωματώθηκαν στο εκπαιδευτικό σύστημα, για να θέσουν τις βάσεις για τις επόμενες ακόμα μεγαλύτερες τομές.
Η νέα πρωτοβουλία του Υπουργείου Παιδείας για την «Ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης», απαντά σε ένα ερώτημα εξαιρετικά απλό και ταυτόχρονα πολυσύνθετο και επιδιώκει να διορθώσει μία διαχρονική ανισορροπία, στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης.
Έχει τελικά ανάγκη η αγορά από το ανθρώπινο κεφάλαιο που εκπαιδεύουμε, με τον τρόπο που το εκπαιδεύουμε;
Οι τοπικές κοινωνίες, ιδίως στην ελληνική περιφέρεια, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, καιρό τώρα, διεκδικώντας ίσες ευκαιρίες επαγγελματικής αποκατάστασης στην τοπική αγορά εργασίας, που θα αποτρέψουν την ερήμωση. Ποτέ όμως, μέχρι σήμερα, δεν έγινε προσπάθεια, να αφουγκραστεί κανείς τις ανάγκες και να απαντήσει στοχευμένα προς πάσα κατεύθυνση.
Τα «ελληνικά μυαλά», όμως, δεν θα επιστρέψουν και δεν θα επιλέξουν να παραμείνουν σε μία αγορά απόμακρη και αντικοινωνική, με την οποία δεν καταφέρνουν να αλληλοεπιδράσουν αποτελεσματικά.
Η ανατροφοδότηση και η διαλειτουργικότητα των δύο αλληλένδετων συστημάτων της εκπαίδευσης και της αγοράς εργασίας, είναι τα εργαλεία που αξιοποιούμε πλέον για μία ουσιαστική μεταρρύθμιση, που θα αναβαθμίσει την εγχώρια αγορά, θα κινητροδοτήσει τα εγχώρια ταλέντα και θα προσελκύσει ξανά το εξαγόμενο ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας μας.
Ο στόχος είναι να εξασφαλίσουμε ένα επαγγελματικά καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, σε τομείς και ειδικότητες που έχει ανάγκη η αγορά, δημιουργώντας τοπικές οικονομίες κλίμακος και αποτελεσματική σύνδεση με την τοπική αγορά εργασίας.
Οι εκπαιδευτικές δομές των Κέντρων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης θα ευθυγραμμίζουν τα προγράμματά τους και τις ειδικότητες αναλόγως, και σε άμεση διασύνδεση με την αγορά θα προωθούν τα υπό ωρίμανση ταλέντα, ενώ θα προετοιμάζουν ταυτόχρονα το έδαφος για την άμεση και δίκαιη απορρόφησή τους μετά το πέρας της κατάρτισης. Έτσι, θα επιτυγχάνεται μία διαρκής ανατροφοδότηση που δεν θα εξαιρεί κανέναν και δεν θα αποτρέπει την ανάπτυξη ούτε των εισερχόμενων στην αγορά εργασίας, αλλά ούτε και των ίδιων των επιχειρήσεων που αναζητούν διαρκώς ικανό, και κυρίως, κατάλληλα καταρτισμένο προσωπικό.
Η επαγγελματική εκπαίδευση αναβαθμίζεται, προσελκύοντας ευρωπαϊκές και διεθνείς συνεργασίες, αναβαθμίζοντας μαζί της το εκπαιδευτικό προσωπικό που την στελεχώνει, αλλά και την αγορά. Συντονίζει, δηλαδή, όλους τους εμπλεκόμενους στην ίδια συχνότητα, περιθωριοποιώντας μόνο όσους πεισματικά αρνούνται να μπουν στον ρυθμό της εξέλιξης και της προόδου.
Η εβδομάδα επαγγελματικού προσανατολισμού που εισάγεται στα ΕΠΑΛ, αλλά και ο εποπτικός χαρακτήρας των Γραφείων Επαγγελματικής Ανάπτυξης των Σχολών Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης, τα μετουσιώνει σε διαβαθμισμένα Career Success Centers ευρωπαϊκού επιπέδου, επιτρέποντας στις δομές να κατευθύνουν αποτελεσματικά, να παρακολουθούν ουσιαστικά την εξέλιξη και να αξιολογούν τα δεδομένα που αντλούν από την διαδικασία αυτή προς όφελος όλου του συστήματος εκπαίδευσης-αγοράς.
Γεννάται λοιπόν, εύλογα, το ερώτημα… Μήπως η απαλλαγή από τις παρωπίδες που δεν μας επιτρέπουν να δούμε ακόμα πως η Επαγγελματική Εκπαίδευση μεταλλάσσεται, αναβαθμίζεται και δίνει τη δυνατότητα ισότιμης προσβασιμότητας στην αγορά και υψηλότερων απολαβών, είναι ακόμα ένα βήμα προς το πολυπόθητο Brain Gain; Μήπως ήρθε η στιγμή να απαλλαγούμε από την προκατάληψη του εκπαιδευτικού συστήματος που καταρτίζει μελλοντικούς εργαζόμενους δύο ταχυτήτων; Food for thought…
