1. Ποια είναι αυτή την στιγμή τα θέματα που βρίσκονται πιο ψηλά στην ατζέντα του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας; Που εστιάζετε;
Η ίδια η ουσία του έργου μας επιτάσσει να μην υπάρχει ιεράρχηση μεταξύ των θεμάτων που αντιμετωπίζουμε. Κάθε πρόκληση -είτε πρόκειται για το δημογραφικό, για την ισότητα των φύλων, την καταπολέμηση των διακρίσεων- είναι συνυφασμένη με τον ιστό μιας δίκαιης και συνεκτικής κοινωνίας.
Απο τη νέα χρονιά, συνεχίζουμε μαζί με την Υπουργό μας, να θέτουμε σε προτεραιότητα το στεγαστικό ζήτημα, ένα εθνικό αν θέλετε θέμα, το οποίο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο και με το δημογραφικό, ένα πρόβλημα ευρωπαϊκό, θεμελιώδες για τη διατήρηση του έθνους μας.
Αυτή την Τετάρτη 15-1, για παράδειγμα, ανοίγει η πλατφόρμα για το εμβληματικό πρόγραμμα “Σπίτι μου 2”, συνολικού προϋπολογισμού 2.000.000.000, το οποίο με την διεύρυνση των κριτηρίων, θα προσφέρει πλέον κατοικία σε περίπου 20.000 δικαιούχους.
Και φυσικά στο επείγον ζήτημα της βίας κατά των γυναικών, ένα πεδίο στο οποίο ήδη έχουν γίνει σημαντικά βήματα και σχεδιάζουμε πολλά και αυτή τη χρονιά, ώστε η δέσμευση μας για ολιστική προστασία σε κάθε γυναίκα, να συνεχίσει να αποτελεί την προμετωπίδα των προσπαθειών μας.
Αν όμως έπρεπε με μια φράση, να περιγράψω όλη αυτή τη μεγάλη, τη σημαντική προσπάθεια που συντελείται στο Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, είναι “να μην αφήσουμε κανέναν πίσω”. Αυτός ήταν ο λόγος που ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ενάμιση χρόνο πριν, δημιούργησε ένα αυτοτελές Υπουργείο για την Κοινωνική Συνοχή και την Οικογένεια και με αυτή τη φιλοσοφία θα συνεχίσουμε να παρεμβαίνουμε όπου χρειάζεται, επιδιώκοντας να αφήσουμε ένα ειλικρινές, βαθύ κοινωνικό αποτύπωμα.
2. Ποιες θα λέγατε πως είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις σήμερα για την κοινωνική συνοχή στην Ελλάδα;
Οι έμφυλες ανισότητες, αποτελούσαν και συνεχίζουν να αποτελούν τις μεγαλύτερες προκλήσεις που δοκιμάζουν,αν θέλετε, την κοινωνική συνοχή, την οικοδόμηση μιας υγιούς, συνεκτικής κοινωνίας, η οποία εκτός των άλλων είναι και εθνικός στόχος. Για τους λόγους αυτούς λοιπόν, η μάχη για την καθιέρωση της ουσιαστικής ισότητας και ο σεβασμός κάθε πυλώνα διαφορετικότητας, αποτελούν ενάσκηση πατριωτικού καθήκοντος.
Σημαντική πρόκληση για την κοινωνική συνοχή είναι επίσης οι οικονομικές ανισότητες, ένα δομικό ζήτημα που, παρά την ανθεκτικότητα του έθνους μας, συνεχίζει να δημιουργεί διαχωρισμούς στην κοινωνία. Ωστόσο, με την οικονομική ανάκαμψη και την ισχυρή αναπτυξιακή πορεία της Ελλάδας, εισερχόμαστε σε μια μετασχηματιστική φάση κατά την οποία αυτές οι ανισότητες θα αρχίσουν να μειώνονται. Άλλωστε,. όσο ισχυρότερη είναι η οικονομία μας, τόσο περισσότερο μπορούμε να επενδύσουμε στην εκπαίδευση, την κοινωνική προστασία και την ανοδική κινητικότητα, διασφαλίζοντας ότι κανείς δεν θα μείνει πίσω στη συλλογική μας πρόοδο.
Τέλος, πρέπει να αντιμετωπίσουμε την ψηφιακή πόλωση και την παραπληροφόρηση, οι οποίες έχουν γίνει διάχυτες απειλές για την κοινωνική συνοχή. Μια κοινωνία δεν μπορεί να λειτουργήσει αρμονικά όταν διχάζεται από την κινδυνολογία, το διαδικτυακό μίσος και τον ιδεολογικό εξτρεμισμό. Η καταπολέμηση αυτών των δυνάμεων απαιτεί όχι μόνο ρυθμιστική παρέμβαση, αλλά και αναζωογόνηση της εκπαίδευσης των πολιτών, εφοδιάζοντας τους με τα εργαλεία που είναι απαραίτητα ώστε συμμετέχουν κριτικά και εποικοδομητικά στο δημόσιο διάλογο.
3. Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε έκρηξη κρουσμάτων έμφυλης βίας με θύματα γυναίκες και νέα κορίτσια αλλά και ενδοοικογενειακής βίας με θύματα ακόμα και παιδιά. Σχεδιάζονται από την πλευρά της πολιτείας νέα μέτρα και παρεμβάσεις προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα;
Επιτρέψτε μου να είμαι κατηγορηματική: Η διαπίστωση ότι γινόμαστε μάρτυρες μιας έκρηξης της έμφυλης βίας δεν είναι απολύτως ακριβής. Αυτό που βλέπουμε, μάλλον, είναι μια καθυστερημένη κοινωνική αφύπνιση. Η αυξημένη προβολή τέτοιων περιπτώσεων είναι, στην πραγματικότητα, ανάλογη της αυξανόμενης εμπιστοσύνης των θυμάτων να προσέλθουν και να καταγγείλουν τους κακοποιητές τους- ένα ουσιαστικό βήμα προς την πλήρη εξάλειψη της βίας, στο οποίο και η ενίσχυση του προστατευτικού πλαισίου από την Πολιτεία, έχει αναμφίβολα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο.
Ωστόσο, αναγνωρίζουμε ότι ακόμη και μία περίπτωση κακοποίησης είναι υπερβολικά συχνή. Η κυβέρνησή μας παραμένει αποφασισμένη να ενισχύσει την προστασία των θυμάτων, δίνοντας έμφαση στην πρόληψη και επεμβαίνοντας παράλληλα στα βαθύτερα, γενεσιουργά αίτια της βίας.
Υιοθετούμε λοιπόν ένα νέο δόγμα αντιμετώπισης των βίαιων περιστατικών, το δόγμα της τριπλής πρόληψης. Μια ολοκληρωμένη στρατηγική, μετασχηματιστικού χαρακτήρα, που θα απαντά με προληπτικά μέτρα στο “πριν”, το “τώρα” και στο “μετά” της βίας, εκκινώντας από την εκπαίδευση και την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση, μέχρι και την πρόληψη της υποτροπής των δραστών, μέσω ενός ειδικά σχεδιασμένου προγράμματος για τους θύτες.
Τούτων δοθέντων και στο πλαίσιο αυτού του νέου δόγματος, πολύ σύντομα μέσα στο 2025, θα δούμε το Εργαλείο Εκτίμησης Επικινδυνότητας, το Risk tool, να ενεργοποιείται, επιτρέποντας στους επαγγελματίες πρώτης γραμμής να έχουν στα χέρια τους, αφού εκπαιδευτούν, ένα ακόμη εργαλείο πρόληψης, το οποίο θα μετρά τον κίνδυνο των πιο ακραίων εκφάνσεων της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας, ενώ η αναβάθμιση του Panic Button που η επιτυχημένη, πανελλαδική πλέον, εφαρμογή του, συνέβαλε στο να πραγματοποιηθούν μόνο το 2024, πάνω από 19.000 συλλήψεις κακοποιητών, θα συνεχίσει-αναβαθμισμένο πια- να αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους συμμάχους κάθε θύματος.
Επιπλέον, προχωράμε σε ένα πρόγραμμα αναβάθμισης του δικτύου των δομών μας, επιδιώκοντας να γίνουν φιλικότερες, πιο προσιτές, ενθαρρύνοντας την καταγγελία και παρέχοντας υπηρεσίες που πραγματικά αξίζουν σε αυτές τις γενναίες γυναίκες.
4. Σχεδόν καθημερινά πλέον ακούμε για περιστατικά που σχετίζονται με την βία ανήλικών. Κατά την γνώμη σας ποια είναι η ρίζα του προβλήματος; Επίσης τι περιλαμβάνει ο κυβερνητικός σχεδιασμός για το θέμα;
Η βία μεταξύ των ανηλίκων είναι ένα θεμελιώδες ρήγμα στον ηθικό ιστό μιας κοινωνίας και στην καρδιά αυτού του ζητήματος βρίσκεται η διαιώνιση της βίας ως μαθημένης συμπεριφοράς. Η βία δεν εμφανίζεται ξαφνικα… Είναι συχνά το αποτέλεσμα διαγενεακών κύκλων κακοποίησης, όπου τα παιδιά που μεγαλώνουν σε περιβάλλοντα παραμέλησης, επιθετικότητας ή συναισθηματικής στέρησης, εσωτερικεύουν κακοποιητικά πρότυπα. Το σπίτι, το οποίο θα έπρεπε να είναι ένα καταφύγιο αγάπης και ασφάλειας, μπορεί με τραγικό τρόπο να γίνει τόπος φόβου και τραύματος. Και όταν η βία γίνεται ανεκτή ή αγνοείται -είτε από τις οικογένειες, είτε από τα ιδρύματα, είτε από την κοινωνία στο σύνολό της- είναι μοιραίο να επαναλαμβάνεται.
Υπάρχει επίσης η διάβρωση της κοινοτικής ευθύνης για την προστασία των παιδιών. Ιστορικά, η ελληνική κοινωνία οικοδομήθηκε πάνω στις αξίες της οικογένειας και της κοινότητας, μια δομή στην οποία τα παιδιά ανατρέφονταν συλλογικά, όχι μόνο από τις άμεσες οικογένειές τους, αλλά από ολόκληρο το κοινωνικό οικοσύστημα. Δυστυχώς σήμερα η νεωτερικότητα, παρ’ όλες τις προόδους της, εξέθρεψε επίσης την απομόνωση!
Επιπλέον, η άνοδος των ψηφιακών χώρων έχει εισάγει νέες μορφές ευπάθειας. Το διαδίκτυο, ενώ αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο για την εκπαίδευση και τη συνδεσιμότητα, έχει επίσης γίνει ένα εκτροφείο για εκμετάλλευση, διαδικτυακό εκφοβισμό και επιθετική συμπεριφορά. Η ανωνυμία του ψηφιακού κόσμου έχει ενθαρρύνει τις χειρότερες πτυχές της ανθρώπινης φύσης, καθιστώντας τα παιδιά ευάλωτα σε κινδύνους που δεν υπήρχαν στις προηγούμενες γενιές.
Σε αυτό το σημείο, θέλω να αναφέρω κάτι που χαρακτηρίζει αυτή την κυβέρνηση και αξίζει αντικειμενικά να της πιστωθεί: Τα γρήγορα αντανακλαστικά. Γρήγορα αντανακλαστικά, υπο την έννοια όχι μόνο της έγκαιρης διάγνωσης επειγόντων ζητημάτων που ταλανίζουν τους πολίτες, αλλά και υπο το πρίσμα της ταχύτητας σχεδίασης και λειτουργίας εργαλείων που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα. Επιτρέψτε μου να πω, ότι αυτό είναι πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα.
Η ψηφιακή εφαρμογή Safe Youth λοιπόν, η οποία πέραν του ενημερωτικού υλικού το οποίο παρέχει σε γονείς και ανηλίκους, δίνει τη δυνατότητα με το πάτημα ενός κουμπιού, να ειδοποιείται η αστυνομία και να επιλαμβάνεται ταχύτητα σε οποιοδήποτε περιστατικό.
Η γραμμή 10201, μια 24ωρη γραμμή, η οποία πάλι προληπτικά έρχεται να ενισχύσει την αποτροπή περιστατικών βιας και παραβατικότητας ανηλίκων, ενισχύοντας αυτό που ονομάζουμε ήπια αστυνόμευση και ευαισθητοποίηση.
Η πλατφόρμα Stop Bullying, η οποία έχει μέχρι σήμερα καταγράψει πάνω από 800 περιστατικά, αλλά και ο υπερδιπλασιασμός των ψυχολόγων και των κοινωνικών λειτουργών στα σχολεία.
O ιστότοπος parco.gov.gr, που μέσω αυτού οι γονείς μπορούν να ενημερωθούν για τις δυνατότητες των εργαλείων γονικού ελέγχου που είναι απαραίτητες για την ασφάλεια των ανηλίκων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το διαδίκτυο γενικότερα.
Όλα αυτά, αποτελούν μέτρα κυρίως προληπτικά, ώστε να προστατέψουμε τα παιδιά μας και σε αυτή την κατεύθυνση θα συνεχίσουμε να παρεμβαίνουμε, ενισχύοντας την πρόληψη και την εκπαίδευση.
5. Δημογραφικό και Υπογεννητικότητα. Δυο καίρια ζητήματα που απασχολούν την χώρα μας. Πως θα κινηθεί η κυβέρνηση λαμβάνοντας φυσικά υπόψη πως το θέμα της υπογεννητικότητας δεν αφορά μόνο ένα Υπουργείο;
Το δημογραφικό και η υπογεννητικότητα δυστυχώς αντιμετωπίζονται απλά ως στατιστικές, ενώ αποτελούν σοβαρές προκλήσεις που θα διαμορφώσουν το οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό τοπίο της Ελλάδας για τις επόμενες γενιές. Γι’ αυτό και το δημογραφικό είναι ζήτημα εθνικής δυναμικής, οικονομικής βιωσιμότητας και διαγενεακής συνέχειας.
Το σύγχρονο ελληνικό κράτος λοιπόν, πρέπει να απορρίψει αποφασιστικά την αντίληψη ότι η μείωση των γεννήσεων είναι μια μη αναστρέψιμη μοίρα. Η ιστορία έχει δείξει ότι οι κοινωνίες που αναγνωρίζουν τον επείγοντα χαρακτήρα της δημογραφικής συρρίκνωσης και δρουν με διορατικότητα είναι αυτές που ευημερούν. Η κυβέρνησή μας έχει δεσμευτεί να εφαρμόσει μια στρατηγική που δεν αντιμετωπίζει την υπογεννητικότητα ως σύμπτωμα, αλλά αντιμετωπίζει τις βαθύτερες αιτίες της… Οικονομική ανασφάλεια, ανισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, στεγαστική ανασφάλεια και μεταβαλλόμενες κοινωνικές προσδοκίες.
Στο επίκεντρο αυτής της στρατηγικής βρίσκεται η δημιουργία ενός «Παρατηρητηρίου» για το Δημογραφικό, ώστε να μπορούμε να μετράμε τα αποτελέσματα των πολιτικών που εφαρμόζουμε ενώ γνωρίζοντας ότι το δημογραφικό μπορεί να είναι οριζόντιο πρόβλημα, αλλά χρειάζεται στοχευμένες λύσεις, προχωράμε στην κατάρτιση 13ων περιφερειακών αναπτυξιακών σχεδίων, ώστε να απαντήσουμε αποτελεσματικά στις ξεχωριστές ανάγκες κάθε τόπου.
Και πράγματι, θέτετε στη σωστή του βάση το ζήτημα, καθώς ο επείγον χαρακτήρας του δημογραφικού δεν μπορεί και δεν πρέπει να απασχολεί μεμονωμένα ένα υπουργείο, αλλά ολόκληρη την κεντρική Κυβέρνηση. Αυτή ακριβώς η φιλοσοφία είναι που διαπνέει κάθε ενέργεια, κάθε δράση, κάθε εργαλείο που ενεργοποιεί η Πολιτεία, από το ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ 2 μέχρι την σύγκλιση της τριτεκνικής με την πολυτεκνική ιδιότητα, παντοτε με το βλέμμα στις επόμενες γενιές.
6. Ο αριθμός γυναικών σε ρόλους ευθύνης τόσο στις επιχειρήσεις όσο και την πολιτική αλλά και τις επιστήμες όλο και ενισχύεται. Από προσωπική σας εμπειρία πόσο δύσκολο είναι να επιτευχθεί η ισότητα ευκαιριών και ανέλιξης; Ποιοι είναι οι ανασταλτικοί παράγοντες και πως τους αντιμετωπίζετε;
Ενώ έχει σημειωθεί πρόοδος, δεν μπορούμε να επιτρέψουμε τον εφησυχασμό. Οι γυναίκες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν δομικά, πολιτισμικά και ψυχολογικά εμπόδια που εμποδίζουν την πλήρη συμμετοχή τους σε ηγετικούς ρόλους.
Οι πρωταρχικοί ανασταλτικοί παράγοντες περιλαμβάνουν:
– Συνεχείς προκαταλήψεις λόγω φύλου. Οι γυναίκες εξακολουθούν συχνά να κρίνονται πιο αυστηρά από τους άνδρες για τη διεκδικητικότητα, τη φιλοδοξία και τις ηγετικές αποφάσεις.
– Ανισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Η προσδοκία ότι οι γυναίκες πρέπει να επωμίζονται την πλειονότητα των οικιακών ευθυνών παραμένει σημαντικό εμπόδιο.
– Έλλειψη καθοδήγησης και δικτύων. Οι ηγετικές θέσεις συχνά επιτυγχάνονται μέσω άτυπων δικτύων, από τα οποία οι γυναίκες ιστορικά αποκλείονται.
– Μισθολογικά χάσματα και οικονομική ανισότητα. Ακόμη και σε κορυφαίες θέσεις, οι γυναίκες συχνά κερδίζουν λιγότερα από τους άνδρες συναδέλφους τους.
Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, προωθούμε μια συνολική στρατηγική. Απο την καθολική εφαρμογή του προγράμματος Νταντάδες της Γειτονιάς, το οποίο μετά την επιτυχημένη πιλοτική εφαρμογή του, θα οδηγήσει μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2025 ακόμη περισσότερες γυναίκες να εξισορροπήσουν με την βοήθεια του προγράμματος την οικογενειακή με την επαγγελματική τους ζωή, μέχρι την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2022/2381
του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Νοεμβρίου 2022» για τη βελτίωση της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων σε θέσεις διευθυντικών στελεχών των εισηγμένων εταιρειών, των μη εισηγμένων ανωνύμων εταιρειών και των δημοσίων επιχειρήσεων, οι γυναίκες σε θέσεις ευθύνης βρίσκονται στο επίκεντρο της μέριμνας της πολιτείας.
Και θέλω να σταθώ λίγο στην Οδηγία. Τις επόμενες ημέρες, θα κατατεθεί σε δημόσια διαβούλευση το σχετικό Σχέδιο Νόμου, μέσω του οποίου θα αυξάνεται το ποσοστό εκπροσώπησης του υποεκπροσωπούμενου φύλου σε διευθυντικές θέσεις. Ένα ακόμα αναγκαίο βήμα όχι μόνο για την αύξηση της γυναικείας παρουσίας στην εταιρική διοίκηση αλλά και για την εκπαίδευση της αγοράς, σε μια πιο ισόρροπη, πιο δίκαιη κατανομή των διευθυντικών θέσεων στο ελληνικό επιχειρείν.
Είμαι σίγουρη, οτι η “ακτινοβολία” των εισηγμένων εταιρειών στο ελληνικό επιχειρηματικό γίγνεσθαι, θα παρακινήσει ακόμη περισσότερες, μικρότερες εταιρείες να ακολουθήσουν το παράδειγμα τους, ένα παράδειγμα ισότητας και δικαιοσύνης.
Άλλωστε, η επίτευξη της ουσιαστικής ισότητας, κόντρα σε γυάλινες οροφές, δεν αφορά μόνο τη δυνατότητα των γυναικών να φτάσουν στην κορυφή, αλλά και την αποδόμηση των συστημικών εμποδίων που ιστορικά τις εμπόδιζαν να ξεκινήσουν την άνοδο. Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι η επιτυχία υπαγορεύεται από την αξία, όχι από το φύλο…
