«Το Νομοσχέδιο, μετουσιώνει τον προεκλογικό μας λόγο σε μετεκλογικό έργο, καθώς αντιμετωπίζει χρόνιες παθογένειες στον χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης, παθογένειες που υποσχεθήκαμε προεκλογικά να μην έχουν θέση στα Ελληνικά Πανεπιστήμια, με στόχο τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμισή τους» αναφέρει η βουλευτής Τρικάλων της ΝΔ. Κατερίνα Παπακώστα για το Νομοσχέδιο για την Παιδεία. Ένα νομοσχέδιο στο οποίο υπήρξε εισηγήτρια κι άνοιξε τη συζήτηση και τίθεται αύριο προς ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής. Με την κ. Παπακώστα είχαμε μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση με αφορμή την ψήφιση του Νομοσχεδίου η οποία επεκτάθηκε σε θέματα που αφορούν την αξιοποίησή της, την πανδημία, ενώ, όπως ήταν φυσικό, δεν θα μπορούσαμε να αφήσουμε εκτός της κουβέντας μας και τα όσα έχουν προκύψει μετά το «τσουνάμι» καταγγελιών που προκάλεσαν οι αποκαλύψεις Μπεκατώρου.
Συνέντευξη στη Βιβή Μαργαρίτη
-κ. Παπακώστα είσαστε εισηγήτρια στο νομοσχέδιο για την εκπαίδευση… Έγινε δεκτό επί της αρχής και μέσα στην εβδομάδα θα ψηφιστεί;
-Την εβδομάδα που μας πέρασε είχαμε τέσσερις από τις πιο ενδιαφέρουσες συνεδριάσεις στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, επί της συζήτησης του Νομοσχεδίου για την Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, την Προστασία της Ακαδημαϊκής Ελευθερίας και την Αναβάθμιση του Ακαδημαϊκού Περιβάλλοντος. Είχα την τιμή να ανοίξω την συζήτηση με την Εισήγησή μου, από την πλευρά της πλειοψηφίας, σε μια εμβληματική νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Παιδείας και θρησκευμάτων.
Το εν λόγω Νομοσχέδιο, μετουσιώνει τον προεκλογικό μας λόγο σε μετεκλογικό έργο, καθώς αντιμετωπίζει χρόνιες παθογένειες στον χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης, παθογένειες που υποσχεθήκαμε προεκλογικά να μην έχουν θέση στα Ελληνικά Πανεπιστήμια, με στόχο τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμισή τους.
Αυτό που θα περίμενε κανείς σε θέματα που αφορούν την Παιδεία, είναι να υπάρχει ένας εποικοδομητικός διάλογος σε επίπεδο προτάσεων, από την πλευρά όλων των κομμάτων του Κοινοβουλίου και όχι μια συζήτηση γύρω από την παραφιλολογία, που επικρατεί αναφορικά με το Νομοσχέδιο. Δυστυχώς, δεχτήκαμε μόνο μια πρόταση νόμου, από το ΚΙΝ.ΑΛ…
Το Νομοσχέδιο έγινε δεκτό επί της αρχής και την Τετάρτη θα έχουμε την ψήφισή του στην Ολομέλεια της Βουλής.
– Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που συναντά πολλές αντιδράσεις από το φοιτητικό κι εκπαιδευτικό κόσμο κι όχι μόνο. Θεωρείτε ωστόσο ότι πρόκειται για ένα Νομοσχέδιο που αποτελεί σταθμό για την παιδεία;
-Πριν σας απαντήσω, θα ήθελα να αναφερθώ σε πρόσφατη δημοσκόπηση (Marc 31/01/2021, στο Πρώτο Θέμα), που αποτυπώνει με τον πλέον σαφή τρόπο, την άποψη της κοινωνίας επί των βασικότερων άρθρων του Νομοσχεδίου.
Πανεπιστημιακή Αστυνομία: 60,5% υπέρ.
Ελεγχόμενη Είσοδος: 75,1% υπέρ.
Χρονικό όριο φοίτησης: 75,1% υπέρ.
Ενδεικτικά αναφέρω ότι οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, στις εκλογές του 2019, ως προς το θέμα της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας, τάσσονται σε ποσοστό 38,2% υπέρ αυτής της ρύθμισης…
Ακόμη, ενδιαφέρον έχει να σας αποτυπώσω τις απόψεις της Συνόδου των Πρυτάνεων, που εκλήθησαν κατά την ακρόαση των αρμοδίων φορέων στη Βουλή, την προηγούμενη εβδομάδα. Οι τρεις Πρυτάνεις καλωσόρισαν το νέο σύστημα εισαγωγής στα Πανεπιστήμια, με την Ελάχιστη Βάση, αναγνώρισαν ως αναγκαία την καταπολέμηση των φαινομένων ανομίας εντός των ΑΕΙ και συμφώνησαν στο σύνολό τους, πως τόσα χρόνια, ενώ προβλεπόταν από το αυτοδιοίκητο των Πανεπιστημίων, δεν εισήχθησαν Πειθαρχικοί Κανόνες και Ποινές για τους Φοιτητές. Επιπρόσθετα, τόνισαν πως το χρονικό όριο φοίτησης, με την σχετική μέριμνα για όσους εργάζονται ή έχουν προβλήματα υγείας, θα βοηθήσει σημαντικά στην ποιοτική αναβάθμιση των ΑΕΙ.
Ως προς την παραφιλολογία και τις αντιδράσεις, σχετικά με τις ρυθμίσεις του Νομοσχεδίου…
Ακούμε για αστυνομοκρατούμενα Πανεπιστήμια, «κόφτη» στους εισακτέους, χρονικό όριο φοίτησης, χωρίς μέριμνα για όσους εργάζονται, παρέμβαση στο αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ. Όλα αυτά αποτελούν παραφρασμένες διατάξεις του Νομοσχεδίου…
Αρχικά, η πρόθεση δεν είναι ο έλεγχος και η παρέμβαση στον θεσμικό ρόλο του Πανεπιστήμιου, αλλά η διαφύλαξη της εύρυθμης και απρόσκοπτης λειτουργίας του στην προαγωγή της επιστήμης και της γνώσης. Δεν είναι ρόλος της Πρυτανείας να κυνηγά την ανομία, αλλά των κρατικών οργάνων που φέρουν αυτόν τον θεσμικό ρόλο.
Επιπλέον, όσον αφορά την εισαγωγή στα Πανεπιστήμια, είναι μια άποψη που συμμερίζεται κάθε σώφρονας άνθρωπος, πως οι Πανελλαδικές και η εισαγωγή στο πανεπιστήμιο δεν θα πρέπει να είναι μονόδρομος για τους νέους. Η Πολιτεία έχει χρέος να προσφέρει τις κατάλληλες εναλλακτικές επιλογές, προκειμένου οι τελειόφοιτοι να έχουν την δυνατότητα να ταιριάξουν τις δεξιότητές τους, με τις σπουδές τους.
Επειδή η φιλοσοφία του Νομοσχεδίου, είναι η θωράκιση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος και η αποβολή των διαβρωτικών της στοιχείων, σε συνάρτηση με την ποιοτική αναβάθμιση, πιστεύω ακράδαντα, πως αποτελεί τομή στον χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης.
-Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι πλέον ρηξικέλευθες αλλαγές που εισάγει;
-Έχουμε δύο βασικούς άξονες στο Νομοσχέδιο, την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και την προστασία και αναβάθμιση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος.
Στον πρώτο άξονα, οι ρυθμίσεις για την Ε.Β.Ε (Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής), δίνουν για πρώτη φορά στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα την αυτονομία, να θέσουν τα γνωστικά κριτήρια για το προφίλ των εισακτέων φοιτητών στο εκάστοτε τμήμα και να προσδιορίσουν το μάθημα και τον συντελεστή βαρύτητας αυτού.
Ακόμη, προβλέπεται ένα διαφορετικό σύστημα υποβολής μηχανογραφικού δελτίου, με στόχο την ενθάρρυνση των ώριμων και συνειδητών επιλογών, των υποψηφίων. Στην χώρα μας έχουμε το εξής παράδοξο, ο υποψήφιος να μπορεί να δηλώσει όσες σχολές θέλει σε κάποια επιστημονικά πεδία έως και 250, ενώ έχει παρατηρηθεί και είναι απόλυτα φυσιολογικό, πως η σχολή επιθυμίας του να βρίσκεται ανάμεσα στις 5 πρώτες. Δεν είναι πιθανόν να περάσει κάποιος στην 200η επιλογή του στο μηχανογραφικό και να είναι ικανοποιημένος, καθώς για να βρίσκεται σε αυτή την θέση, ήταν απλά ένας παράγοντας τύχης για να εισαχθεί κάπου.
Επιπλέον, μια ακόμη καινοτομία, είναι το παράλληλο μηχανογραφικό για τους τελειόφοιτους, το οποίο θα αφορά τμήματα Δημοσίων ΙΕΚ. Έτσι διαμορφώνονται περισσότερες επιλογές, και όλες αφορούν την Δημόσια και Δωρεάν Εκπαίδευση. Όπως προανέφερα, θέτουμε ένα τέλος στους μονόδρομους και προσφέρουμε εναλλακτικές διεξόδους για τους νέους μας.
Σχετικά με το χρονικό όριο φοίτησης, θα ήθελα να επισημάνω, πως στο Νομοσχέδιο προβλέπεται ρητώς για φοιτητές που εργάζονται, καθώς και για όσους αντιμετωπίζουν σοβαρά θέματα υγείας, που δεν τους επιτρέπουν την πλήρη φοίτηση, ένα ειδικό πλαίσιο. Δεν νοείται να υπάρχουν εγγεγραμμένοι φοιτητές για πάνω από 10 χρόνια στα πανεπιστήμια, πρώτα και κύρια για τους ίδιους και για το μέλλον τους.
Επομένως, γίνεται αντιληπτό πως νομοθετούμε το αυτονόητο και αυτό που ισχύει σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο…
Στο δεύτερο μέρος του Νομοσχεδίου, δηλαδή την προστασία του Ακαδημαϊκού περιβάλλοντος, έγκεινται οι διατάξεις που θωρακίζουν την Πανεπιστημιακή κοινότητα, από κάθε διαβρωτικό στοιχείο…
Το Πανεπιστήμιο έχει ρόλο διδακτικό, ερευνητικό και επιστημονικό, δεν μπορούμε στις «πλάτες» των Πρυτάνεων και των Καθηγητών να φορτώσουμε, την καταπολέμηση και την πάταξη της ανομίας, μέσα στους χώρους του Πανεπιστημίου. Θέλουμε να επιτύχουμε την ποιοτική αναβάθμιση των ΑΕΙ, η οποία δεν μπορεί να γίνει όταν έχουμε πάνω από ένα εξάμηνο καταλήψεις, όταν προπηλακίζονται Πρυτάνεις, όταν εκφοβίζονται καθηγητές και φοιτητές.
Η αντιπολίτευση αναφέρεται πολλάκις ότι παρεμβαίνουμε, μέσω αυτών των διατάξεων, στο αυτοδιοίκητο των Πανεπιστημίων, αγνοεί όμως ότι ο θεσμικός ρόλος και η καθ’ ύλην αρμοδιότητές τους, ούτε επηρεάζονται, ούτε θίγονται. Εξάλλου, τα ίδια τα Πανεπιστήμια, παραδέχθηκαν πως τόσα χρόνια δεν έχουν θεσπιστεί και εφαρμοστεί συγκεκριμένοι Πειθαρχικοί Κανόνες και Ποινές για τους φοιτητές, ενώ προβλέπονταν από τους εσωτερικούς κανονισμούς τους και πως η φύλαξη των ΑΕΙ με μέσα και προσωπικό του Πανεπιστημίου δεν απέδωσε ιδιαίτερα.
Άρα, προσπαθούμε αφενός να βελτιώσουμε και να αναβαθμίσουμε την θέση των Πανεπιστημίων, στο επίπεδο φοίτησης και ταυτόχρονα να εξυγιάνουμε το ακαδημαϊκό περιβάλλον, απαλλάσσοντάς το από έκνομες συμπεριφορές που δεν του αρμόζουν αλλά αντίθετα το υποβιβάζουν.
-Εξίσωση κολλεγίων με πανεπιστήμια, επαγγελματικά δικαιώματα. Ποια πιστεύετε ότι είναι τα ζητούμενα στο χώρο της Παιδείας;
-Επειδή υπάρχει μεγάλη ασάφεια στη συγκεκριμένη ρύθμιση θα σας εξηγήσω επακριβώς τί ισχύει και από πότε…
Η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, λίγο πριν τις εκλογές τον Ιούλιο του 2019, με το νόμο 4589/2019 είχε προχωρήσει στην κατάργηση της δυνατότητας συμμετοχής υποψηφίων για τον διορισμό ή πρόσληψη ως εκπαιδευτικών, μέσω των διαδικασιών του ΑΣΕΠ, κατόχων αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων (Οδηγία 2005/36/ΕΚ) και της επαγγελματικής ισοδυναμίας του τίτλου σπουδών, πλαισίου που ίσχυε κανονικά, έως και το 2019.
Προφανώς, οι ιδεοληπτικές και προεκλογικές τους θέσεις υπερτερούν του Ενωσιακού Δικαίου και κατά συνέπεια των Ελλήνων πολιτών. Το Υπουργείο Παιδείας, όμως, προς αποφυγή του ενδεχομένου να παραπεμφθεί η Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, εξαιτίας των αντιδράσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που προκάλεσε η ξαφνική κατάργηση των όσων ίσχυαν από τον ΣΥΡΙΖΑ, προχώρησε στην νομοθετική ρύθμιση, όπως ορίζονταν και προβλέπονταν τόσα χρόνια επί ΣΥΡΙΖΑ, σύμφωνα πάντα με το Δίκαιο της Ε.Ε.
Τα ζητούμενα στον χώρο της Δημόσιας Παιδείας και δη στην Ανώτατη Εκπαίδευση, είναι απολύτως σαφή και διακριτά. Πρόσβαση όλων με ίσες ευκαιρίες στην Δημόσια Ανώτατη Εκπαίδευση, απρόσκοπτη και ασφαλής λειτουργία των Πανεπιστημίων, άσυλο ιδεών και όχι ανομίας.
-Συμμετείχατε στη Επιτροπή Συνταγματικής αναθεώρησης, τώρα είσαστε εισηγήτρια στο νομοσχέδιο για την εκπαίδευση… Θεωρείται ότι έχετε αξιοποιηθεί στο μέγιστο βαθμό;
–Ως νεοεκλεγείσα Βουλευτής, έχω λάβει από την Κυβέρνηση την εμπιστοσύνη της, καθώς τοποθετήθηκα, πολύ άμεσα σε Κοινοβουλευτικές αρμοδιότητες, ανάμεσα σε συναδέλφους μου, με μεγαλύτερη πολιτική εμπειρία. Ωστόσο, αυτό είναι κάτι που τιμά ιδιαίτερα, τον ίδιο τον Πρωθυπουργό μας, που δείχνει εμπιστοσύνη στα μέλη της Κοινοβουλευτικής του Ομάδος, προωθεί το γυναικείο πρότυπο και όσον αφορά τη σύνθεση του Υπουργικού του Συμβουλίου, αλλά και την πρότασή του για την πρώτη γυναίκα, Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Προσωπικά, εκτιμώ πως μέσα σε 19 μήνες διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, αλλά και προσωπικής μου βουλευτικής θητείας, έχω κατορθώσει να αποδείξω αφενός, την κοινοβουλευτική μου δραστηριότητα και μελέτη πάνω στο νομοθετικό έργο της Κυβέρνησης και αφετέρου να συνδράμω τον Νομό μας, συνεισφέροντας θετικά σε όσα μου έχω κληθεί, κατά καιρούς να ανταπεξέλθω.
Η Συνταγματική Αναθεώρηση που αναφέρατε, αποτελεί μια θεμελιώδη νομοθετική διαδικασία που λαμβάνει χώρα κάθε 10 έτη και για εμένα, ως νομικό, ήταν καθοριστικής σημασίας η συμμετοχή μου σε μια τέτοια διαδικασία.
Όπως επίσης και η τοποθέτησή μου, ως μέλος της Προανακριτικής Επιτροπής για τον πρ. Υπουργό Δικαιοσύνης τον κ. Παπαγγελόπουλο. Θεωρώ πως ήταν δύο καίριες θέσεις και ειδικά για μια νέα Βουλευτή.
Με τον ρόλο μου ως εισηγήτρια της πλειοψηφίας στο Νομοσχέδιο για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, διαφαίνεται η εμπιστοσύνη της Υπουργού Παιδείας κας. Κεραμέως, καθώς και της Κυβέρνησης, στο πρόσωπο και τις δυνατότητές μου, να στηρίξω μία από τις καίριες προεκλογικές της δεσμεύσεις στον χώρο της Παιδείας.
Και θα ήθελα κα. Μαργαρίτη, να τονίσω πως σκοπός κάθε Βουλευτή, θα πρέπει να είναι να βοηθά με τον πληρέστερο τρόπο τον τόπο του, τους ανθρώπους που τον εξέλεξαν και βάσισαν την αντιπροσώπευσή τους, στο πρόσωπό του… Για μένα πρώτα αυτό αποτελεί πρωταρχικό χρέος και προσωπικό στοίχημα…
–Πιστεύετε ότι οι χειρισμοί της κυβέρνησης σε ο,τι αφορά την πανδημία είναι στη σωστή κατεύθυνση; Μέτρα λαμβάνονται κι ανακαλούνται. Πολλά μπρος πίσω… Ο κόσμος έχει κουραστεί…
-Με το ξέσπασμα της πανδημίας καμία από τις αποφάσεις, που είχαμε μπροστά μας, δεν ήταν ευχάριστη και καταλαβαίνουμε όλοι μας, πως οι επιλογές ήταν πολύ περιορισμένες. Αφενός, η χώρα έπρεπε να ενισχύσει με κάθε δυνατό μέσο και με τη μέγιστη ταχύτητα, τις υγειονομικές της υπηρεσίες, τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και ταυτόχρονα να επιχειρήσει μια εθνική προσπάθεια διασφάλισης της δημόσιας υγείας.
Ενδεικτικά θα ήθελα να αναφέρω πως σε ένα χρονικό διάστημα περίπου ενός χρόνου, έχουν γίνει 9.000 προσλήψεις επικουρικού προσωπικού, από τις οποίες οι 4.000 νοσηλευτές θα αποκτήσουν με διαδικασίες ΑΣΕΠ συμβάσεις αορίστου χρόνου. Επίσης, έχουν ολοκληρωθεί οι προκηρύξεις για 1.423 μόνιμους γιατρούς και είναι σε εξέλιξη 1.219 θέσεις μόνιμες, λοιπού προσωπικού.
Όμως, απ’ ότι βλέπουμε έχουμε περάσει σε δεύτερο και τρίτο πανδημικό κύμα και έως ότου επιτύχουμε την θωράκιση του πληθυσμού, μέσω των εμβολιασμών, δεν μπορούμε, παρά να λαμβάνουμε μέτρα προστασίας. Είναι φανερό, πως η οικονομία και όλοι οι πληττόμενοι κλάδοι (λιανεμπόριο, εστίαση, πρωτογενής τομέας) δεν είναι εφικτό να στηριχθούν μόνο με έκτακτες οικονομικές ενισχύσεις και επιστρεπτέες προκαταβολές, όμως γίνεται μια τεράστια προσπάθεια από το Υπουργείο Οικονομικών, σε συνεργασία με τους διαθέσιμους πόρους, από την Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να κρατήσουμε όρθιους τους κλάδους της επιχειρηματικής ζωής.
Οι αποφάσεις που λαμβάνονται και έπειτα, όπως λέτε έχουμε, πισωγύρισμα είναι σαφές γιατί συμβαίνουν. Έχουμε μπροστά μας μια πρωτόγνωρη υγειονομική κρίση, τα δεδομένα συνεχώς μεταβάλλονται και οι ειδικοί καλούνται να αποφασίσουν. Πολύ μεθοδευμένα, εμπιστευόμαστε τους ειδικούς λοιμωξιολόγους στις προτάσεις τους και προχωρούμε στις αποφάσεις.
-Έχουμε ακόμη αντοχές; Θα βγούμε αλώβητοι; Η επόμενη μέρα θα είναι εύκολη;
Όλους μας τρομάζει η επόμενη μέρα και αγωνιούμε για το πότε θα επανέλθουμε σε φυσιολογικούς ρυθμούς, όμως η ελπίδα υπάρχει πλέον και είναι ο εμβολιασμός, που μέσα σε ένα τρομερά σύντομο διάστημα καταφέραμε να έχουμε στα χέρια μας, την επιστημονική λύση σε αυτή τη δύσκολη εξίσωση.
Η εθνική στρατηγική που ακολουθείται για τον εμβολιασμό σε συνδυασμό με την πιστή εφαρμογή των μέτρων για την δημόσια υγεία, ευελπιστούμε να φέρει το συντομότερο τα θετικά της αποτελέσματα στην καταπολέμηση του ιού, αποδεσμεύοντάς μας από την δυσμενή θέση, να έχουμε χιλιάδες επιχειρήσεις κλειστές και μια οικονομία σε ύφεση.
– Ως γυναίκα θα ήθελα ένα σχόλιό σας για το τσουνάμι καταγγελιών που προκάλεσαν οι αποκαλύψεις Μπεκατώρου.
-Ως γυναίκα, αλλά και ως μητέρα μιας κόρης που μόλις πέρυσι ενηλικιώθηκε, δεν διανοούμαι τον ψυχικό πόνο, τον φόβο, την σωματική και πνευματική ταπείνωση, μιας γυναίκας που βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα τόσο επαίσχυντο συμβάν στην ζωή της.
Δυστυχώς, υπάρχουν άνθρωποι που εκμεταλλευόμενοι την θέση τους ή ένα οποιοδήποτε αξίωμα που μπορεί να έχουν, είναι ικανοί να εκβιάσουν έναν άλλο άνθρωπο και να εκμεταλλευθούν την όποια αδυναμία μπορεί να έχει, είτε αυτή είναι λόγω ηλικίας, είτε επαγγελματική ή οικονομική, ακόμη και εκβιάσουν.
Αυτό που πέρασε η Σοφία, αλλά και η κάθε «Σοφία», δεν μπορεί να διαγραφεί, δεν μπορεί να ξεχαστεί σαν να μην συνέβη ποτέ…
Χρειάζεται όμως, πολύ μεγάλο ψυχικό απόθεμα, στήριξη και θάρρος για να κατορθώσεις να το πεις, να παραδεχτείς πρώτα στον εαυτό σου και μετά στους γύρω σου, πως δεν φταις εσύ… Γιατί υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό, που κατηγορεί τον εαυτό του μετά από έναν βιασμό, στην προσπάθειά του, να αποδώσει κάπου την ευθύνη.
Εμείς, ως γυναίκες, ως μητέρες, ως εργαζόμενες, ως μέλη της εθνικής αντιπροσωπίας, οφείλουμε να σταθούμε αλληλέγγυες και να επαινούμε το θάρρος όσων τόλμησαν να μιλήσουν. Ο φόβος, η ντροπή και η καταπίεση, δεν είναι συναισθήματα που αξίζει να αισθάνεται κάποιος που βίωσε την κακοποίηση… Η εξουσιαστική βία έχει έρθει ώρα να ξεριζωθεί από την πραγματικότητα όλων μας, πρέπει να ενθαρρύνουμε όλους όσοι έπεσαν θύματα αυτής, να καταγγείλουν, να μιλήσουν, να πάρουν πίσω την ζωή τους.